Piszczac i Czemierniki ze statusem miasta

Wraz z 1 stycznia 34 miejscowości w kraju uzyskały status miasta. W województwie lubelskim miastami stały się Piszczac w powiecie bialskim, Czemierniki w powiecie radzyńskim i Turobin w powiecie biłgorajskim. Te miejscowości utraciły prawa miejskie po powstaniu styczniowym.

Zmiana statusu tych miejscowości to efekt Rozporządzenia Rady Ministrów z 27 lipca 2023 roku. Akty nadania statusu miasta wręczył burmistrzom wojewoda lubelski Krzysztof Komorski.

Piszczac
Miasto królewskie lokowane w 1530 r. Miastem był przez ponad 300 lat. Po powstaniu styczniowym stracił prawa miejskie. W 1869 r. na mocy ukazu carskiego Piszczac został przekształcony w osadę.

Dokument lokacji Pieszczatki, pierwotnej nazwy miasta, 29 marca 1530 r. wystawił król Zygmunt I Stary, a pierwszym jego wójtem został Paweł Kotwic. Pieszczatka posiadała typowy układ przestrzenny miast lokowanych na prawie magdeburskim z placem targowym w centrum.

Po III rozbiorze Polski Piszczac znalazł się pod zaborem austriackim, zaś po kongresie wiedeńskim, pod zaborem rosyjskim. W 1869 r. na mocy ukazu carskiego Piszczac utracił prawa miejskie.

Czemierniki
Miastem były w okresie od 1509 r. do 1870 r. W 1509 r. Mikołaj Firlej na mocy przywileju króla Zygmunta I Starego lokował miasto na prawie magdeburskim.

W okresie powstania styczniowego toczyły się walki oddziałów dowodzonych przez płk. Adama Zielińskiego z wojskami rosyjskimi. W ramach represji po powstaniu styczniowym Czemierniki utraciły prawa miejskie. Prawa miasta zostały odebrane za wyjątkowo aktywny udział w działalność powstańczą. Po niemalże 360 latach miasto Czemierniki zostało zdegradowane przez carat do rangi osady.

Turobin
Pierwsze wzmianki o wsi królewskiej Turobin pochodzą z 1389 r. W 1420 r. król Władysław Jagiełło nadał Turobinowi prawa miejskie. Najświetniejszy okres rozwoju miasto przeżywało w czasie powstania Turobińszczyzny we własności rodu Gorków. Turobin otrzymał wówczas wiele przywilejów. Górkowie, utrzymując w latach 1573-93 zbór i szkołę kalwińską nadali Turbinowi rangę ważnego ośrodka protestantyzmu w Polsce.

W 1795 r. Turobin znalazł się w austriackim zaborze. Od 1809 r. Turobin należał do Księstwa Warszawskiego, a od 1815 r. należał do Królestwa Polskiego. W 1825 r. wybudowano drugą synagogę. Podczas powstania styczniowego w 1863 r. mieszkańcy Turobina licznie wzięli udział w walkach przeciwko Rosjanom.

W 1869 r., w ramach restrykcji za udział mieszczan w powstaniu styczniowym, Turobin został pozbawiony praw miejskich i przekształcony w osadę.

Inf. i fot. Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie